Dieta trzustkowa to kolejne rozwiązanie dedykowane w ściśle określonym przypadku – przy leczeniu chorób i dolegliwości trzustki. Stworzony z należytą starannością plan żywieniowy stosowany jest głównie przy przewlekłych i ostrych stanach zapalnych narządu. Jako że dieta trzustkowa jest dietą zdrowotną, nie powinna być stosowana w żadnej innej sytuacji – zwłaszcza celem redukcji nadprogramowych kilogramów ¹. Odpowiednio zaplanowana, wdrożona i przestrzegana dieta trzustkowa znacząco odciąża kluczowy organ, usprawniając jego pracę i sprzyjając normalnemu funkcjonowaniu.

Dieta trzustkowa pełni kluczowe znaczenie w zapobieganiu oraz niwelowaniu dolegliwości związanych z niewydolnością trzustki. Charakterystyczny, zdrowotny plan żywieniowy bazuje na produktach łatwostrawnych, pozbawionych tłuszczu i błonnika. Oczywiście, tak jak w przypadku większości diet zdrowotnych, nie istnieje jeden ścisły rodzaj diety trzustkowej. Każda kuracja jest odpowiednio modyfikowana do stanu chorego, a co za tym idzie, jego możliwości trawiennych ². Plany żywieniowe, których celem jest zapobieganie oraz leczenie wybranych dolegliwości narządów organizmu są niezwykle restrykcyjne – wymagają bezwzględnego przestrzegania nierzadko uciążliwych zaleceń ³.

PROGRAM DIETY

Postępowanie dietetyczne w leczeniu trzustki zależne jest od stanu narządu. Wyróżniamy trzy zasadnicze „ścieżki” w tym zakresie: postępowanie dietetyczne dla osób borykających się z ostrym zapaleniem trzustki, przewlekłym zapaleniem trzustki oraz dla osób, które dochodzą do siebie po przebytej chorobie trzustki ⁴.

• Ostre zapalenie trzustki wymaga stosowania najbardziej restrykcyjnych rozwiązań żywieniowych. W pierwszych dobach po zdiagnozowaniu choroby podawanie jakiegokolwiek pokarmu czy napojów drogą ustną jest niedozwolone. Najcięższa postać choroby wyklucza tradycyjne żywienie. Przez pierwsze cztery dobry możliwe jest wyłącznie dożylne uzupełnianie płynów i elektrolitów. Po tym czasie do jadłospisu włączane są rozwiązania doustne – głównie kleiki na wodzie. W kolejnych dobach plan żywieniowy jest rozszerzany o budyń, kisiel, jogurt czy inne potrawy o papkowatej konsystencji. Dobra tolerancja posiłków sprzyja kolejnemu poszerzeniu jadłospisu o produkty łatwostrawne, pozbawione tłuszczu ⁵.
• Bezpośrednio po chorobie stosuje się dietę łatwostrawną, z ograniczeniem nie tylko tłuszczu, ale również błonnika. W jadłospisie przodują węglowodany. Proporcje makroskładników ustalane są w zależności od zapotrzebowania kalorycznego jednostki. Stanowczo zakazane są dania gotowe, fast foody, konserwy, dania z puszki oraz alkohol. Posiłki tworzone są na bazie pszennego pieczywa (czerstwego), kaszy manny, sucharków oraz mięsa – drobiu bez skóry i chudych ryb. Dozwolony jest także odtłuszczony nabiał. Przy diecie trzustkowej zaleca się spożywanie potraw gotowanych na parze bądź na wodzie. Surowe warzywa i owoce są niewskazane, za wyjątkiem soków i przecierów ⁶. Posiłki powinny być małe, aczkolwiek częste – nawet do siedmiu razy dziennie. Do picia dozwolona jest niegazowana woda oraz letnia, słaba herbata. Dopiero po kilku tygodniach dieta trzustkowa może zostać uzupełniona o produkty o większej zawartości białka i tłuszczu. Z czasem można urozmaicić dania o posiłki duszone oraz pieczone (w folii).
• Przy przewlekłym zapaleniu trzustki stosuje się klasyczną dietę niskotłuszczową o zwiększonej zawartości węglowodanów i białka. Oczywiście, alkohol nadal jest stanowczo zakazany. Ilość tłuszczu w diecie nie powinna przekroczyć 50 g/dobę. Ilość białka oscyluje się w granicach 1-1,5g/kg masy ciała. Ważne, aby proteiny pochodziły z wysokojakościowych, chudych produktów (np. drób bez skóry) ⁷. Węglowodany, a więc podstawowe źródło energii, winny pochodzić z pewnych źródeł. Szczególnie ważna jest tu niska zawartość błonnika. Tolerancja na owoce i warzywa zależna jest od indywidualnych preferencji pacjenta. Możliwe jest wprowadzenie warzyw poddanych obróbce termiczne, za wyjątkiem warzyw wzdymających. Leczenie przewlekłego zapalenia trzustki wymaga regularności w spożywaniu posiłków. Wystarczy jadać pięć razy dziennie, z uwzględnieniem spokojnej atmosfery. Ostatni posiłek – kolacja – powinien być spożyty na dwie godziny przed snem ⁸.

JADŁOSPIS PODCZAS DIETY

Produkty zalecane w diecie trzustkowej ^{9, 10, 14}:

Produkty zakazane w diecie trzustkowej ^{9, 10, 11}:

PRZECIWWSKAZANIA

Nie istnieją żadne przeciwskazania do diety trzustkowej poza brakiem problemów z trzustką. Prezentowane rozwiązanie zaliczane jest do diet zdrowotnych i tylko w takim celu winno być stosowane ¹².

MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Nie istnieją żadne skutki uboczne związane z dietą trzustkową – wręcz przeciwnie. Zastosowanie się do rygorystycznych zaleceń planu żywieniowego sprawia, że nasza trzustka znacznie szybciej się regeneruje, a tym samym, szybciej wracamy do zdrowia. Wyjątek stanowi wykorzystywanie diety do celów redukcyjnych, niezwiązanych z problemami wskazanego narządu. Warto zauważyć, że dieta trzustkowa jest dietą niskotłuszczową, zaś tłuszcze są niezbędne do większości procesów zachodzących w naszym organizmie ¹³.